Đền Đồng Bằng

1. Tên điểm: Đền Đồng Bằng
2. Địa chỉ:  Thôn Đồng Bằng, xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình
3. Vị trí địa lý:
    - Tọa độ: 20° 37' 38'' /106° 23’08''
    - Đền Đồng Bằng nằm kề quốc lộ 10, thuộc thôn Đào Động – vùng đất trải dài 2km, rộng 1km, cách thành phố Thái Bình 20 km, cách thành phố Hải Phòng 60km.

---

4. Đặc điểm:
Đền Đồng Bằng là một bảo tàng mỹ thuật điêu khắc gỗ tuyệt đẹp, một điểm du lịch hấp dẫn của vùng quê lúa Thái Bình. Toàn bộ khu di tích danh thắng là cả một quần thể rộng lớn, bao gồm hệ thống các đền, miếu, am, tháp, gọi chung là 6 phủ: 1 đền chính (đền Đức Vua) và 5 đền khác là đền Sinh, quan Đệ Nhị, quan Đệ Tam, quan Điều, quan Đệ Bát. Tọa lạc trên khuôn viên rộng 11.000 mét vuông, hòa quyện vào cảnh vật thiên nhiên hữu tình, trải dài trên địa phận hai xã An Lễ, Đông Hải. Cách đó không xa là đền thờ đức Thánh Trần (Trần Hưng Đạo Đại Vương).
Trong đền vẫn còn lưu giữ được nhiều đồ tế khí từ thời Lý đến thời Nguyễn. Các bài vị và những công trình kiến trúc đồ gỗ độc đáo như cuốn thư, hoành phi, câu đối, đại tự... hình thức vẫn còn khá nguyên vẹn. Trong phủ điện thờ, ngày đêm không ngớt tiếng đàn hát của các đội chầu văn. Theo văn hóa dân gian thì “hầu đồng” là một nghi thức quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu và Đức Thánh Trần. Bởi vậy, “hầu đồng” là một nét sinh hoạt văn hóa đặc biệt ở đây, thu hút người xem rất đông.

Có thể nói, đền Đồng Bằng mang đậm phong cách kiến trúc truyền thống trong văn hoá làng xã Bắc Bộ nhưng lại ảnh hưởng bởi kiến trúc Huế những năm đầu thế kỷ. Đó là nghệ thuật ghép gốm và mái tứ diện chồng diêm, âu cũng là sự giao thoa văn hoá và cũng từ đó càng làm gia tăng vẻ đẹp mê hồn của ngôi đền độc nhất vô nhi trên vùng đất này.
Di tích lịch sử văn hóa đền Đồng Bằng được Bộ Văn Hóa cấp bằng công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia năm 1986. Đền Đồng Bằng là nơi thờ đức vua cha Bát Hải Động Đình người có công lớn trong việc bình thục giữ nước và chiêu dân lập ấp xây dựng giang sơn xã tắc từ buổi sơ khai. Đền có sắc phong Tam Kỳ Linh Ứng Vĩnh Công Đại Vương Tối Thượng Đẳng Linh Thần. Từ cuối thế kỷ 13 còn là nơi tưởng nhớ hưng đạo đại vương Trần Quốc Tuấn cùng các danh tướng hoàng thân cúc thích nhà trần có công lớn trong ba lần đại phá quân nguyên mông và lập nên 8 trang Đào Đồng xưa. Tục truyền vào đời vua Hùng Vương thứ 18 nước nhà bị giặc ngoại bang xâm lấn, triều đình đẫ điều động binh hùng tướng giỏi để chống giặc xong thế giặc mạnh quân triều đình không chống đỡ nổi,triều đình đã phải lập đàn Triệu Linh Sơn Tú Khí về giúp sức dẹp giặc. Thủy thần làng Đào Động đã phò Vua dẹp tan giặc giữ và có công đầu trong việc trấn giữ 8 cửa bể phía tây. Đất nước thái bình ngài được sắc phong " Trấn Tây An Nam Tam Kỳ Linh Ứng - Vĩnh Công Đại Vương Tối Thượng Đẳng Linh Thần" và từ đó nơi đây là địa linh được cả nước hướng vọng.
 Ban đầu đền Đồng Bằng chỉ là một ngôi miếu nhỏ nằm trong cảnh quan sông nước hữu tình của đất Đa Dực xưa, tới thời tiền Lê đền đã được xây dựng mở rộng thành 5 cung và 4 ban thờ công đồng khang trang hoàng tráng và được liệt vào tứ cố cảnh là Đào Đồng, Lộng Khê, Tô đê, A Sào.
Đầu thế kỷ XIII khi giặc nguyên mông tràn vào bờ cõi nước nam, Đào Động lại là nơi đóng quân và luyện tập thủy chiến binh nhung nhà Trần. Trước khi xung trận, Hưng Đạo Đại Vương cùng các tướng về dâng hương cửa đền cầu nguyện âm phù. Sau ba lần đại thắng quân nguyên nhà Trần đã đầu tư công sức, tiền của về tôn tạo cửa đền. Phò mã Nguyễn chí Nghĩa và thượng tướng quân Phạm Ngũ Lão đã ngưỡng mộ trước cảnh đền người đã vịnh bài thơ hiện còn lưu lại trên bức cuốn thư hiện còn lưu lại trên cung đệ nhị.
Nói về kiến trúc đền Đồng Bằng là ngôi đền lớn nhất giữ vị trí trung tâm trong cả quần thể di tích tại An Lễ. Đến trước năm 1945 các cụ ghi lại  trên đất An Lễ bây giờ có hàng chục di tích có từ thời Hùng Vương và thời Hai Bà Trưng nhưng nổi bật là đền thờ vĩnh công và đền thờ các quan lớn của ngài. Nói riêng về đền Đồng Bằng thờ Vĩnh Công đại vương tức đức vua Bát Hải, đây là một công trình kiến trúc đồ sộ, toàn bộ khu đền rộng với tầng tầng lớp lớp, các cung cửa 13 tòa, 66 gian liên hoàn khép kín rất nguy nga bề thế. Các mảng kiến trúc của công trình rất mềm mại hài hòa với các nét trạm trổ tinh vi, hàng trăm câu đối, đại tự, cuốn thư sơn son thiếp với các chủ đền về tứ quý, quý linh, hiện thực thiên nhiên vừa thần thoại vừa huyền ảo nhưng cũng rất sống động và đời thường.
Đối với những người tín ngưỡng đền Đồng Bằng là ngôi đền linh thiêng bậc nhất để họ đi trình về tạ, còn đối với du khách nam thanh nữ tú thì đền Đồng Bằng như một viên ngọc quý đặt giữa vũng quê Thái Bình dạt dào sóng lúa. Cổng đền là một công trình kiến trúc hoàng tráng theo kiểu vọng lâu tam tòa đời Nguyễn. Bước qua cổng tam quan, du khách đã đi vào sân chính nội tự, là nơi tổ chức đại lễ tế công đồng trong những ngày lễ trọng, cũng như là nơi tổ chức các chiếu chèo trong lễ hội xưa.
 Đền Đồng Bằng có kiến trúc theo kiểu tiền công hậu đinh bao gồm 5 cung thờ chính. Điểm ấn tượng đầu tiên khi bước vào đền là những chạm khắc ở cung đệ tứ, các cụ ngày xưa kể lại rằng có được những cái đẹp hoàn mỹ đó vì hiệp thợ không phải làm khoán công, cứ việc trổ hết tài mà hoàn thành tác phẩm. Tiếp sau là cung đệ tam, nếu cung đệ tứ đồ sộ, đầy ắp những bài trí thiết tự phong phú thì cung đệ tam lại như sự thanh hư thoát tục. Và nếu cung đệ tam giản dị thanh u hướng nội tâm,thì cung đệ nhị như mở ra những cảnh sắc mới. Tiếp sau cung đệ nhị là cung đệ nhất thờ vọng đức vua Bát Hải, theo các cụ xưa ghi lại thì cung này được xây vào thời Lý, thờii kỳ mà Đào Động được cho là đứng đầu trong tứ cố danh thắng. Cấm cung đền đồng bằng là nơi thờ thiêng liêng nhất của đền, gọi là cung cấm vì lệ xưa không phải ai cũng vào đuợc. Cung cấm đền Đồng Bằng được coi là linh thiêng vì hội đủ ngũ hành" Kim, Mộc, Thuỷ, Hoả, Thổ". Chính giữa trung tâm cung cấm là miệng giếng cổ,tương truyền đây chính là giếng nước mà Vĩnh Công ẩn thân ngàysinh. Đối với những người tín ngưỡng thì một chút nước giếng này rất quý,có tác dụng trừ tai ách và đem lại may mắn.
 Mỗi người đến lễ cầu đều mang tâm trạng riêng, nỗi niềm riêng nhưng có lẽ tất cả đều gặp nhau ở chung một điểm đó là lòng thành kính khi hướng về đức vua cha. Huyền thoại về Hồ Vĩnh Công hay đó chính là vẻ đẹp nhân văn trong tâm hồn người Việt. Vẻ đẹp của ngôi đền ngoài vẻ đẹp của kiến trúc những nét xưa dáng cũ còn vương lại trên những nét trạm khắc tinh xảo của cố nhân ta còn cảm nhận được vẻ đẹp đã được thần thánh hoá, lung linh hoá lên rất nhiều lần qua lăng kính của khách viếng hương. Đó cũng chính là vẻ đẹp của văn hoá Việt Nam đã làm nên cho chiều sâu của lịch sử là những khát vọng, những ước nguyện của muôn đời. Hàng năm đền Đồng Bằng khai hội vào ngày 20/8 (âm lịch). Nhưng quanh năm, vẫn có nhiều đoàn người đến tham quan và dâng hương.
Nguồn tài liệu tham khảo:
1.    http://thaibinhtourism.com.vn/Tin-Tuc/DTDT/548_Su-tich-den-Dong-Bang;
2.    http://vov.vn/du-lich/tung-bung-khai-hoi-den-dong-bang-o-thai-binh-437071.vov)
5. Mối liên kết với nền địa lý
Đền Đồng Bằng tọa lạc bên dòng sông cổ Mai Diêm, giữa đồng lúa bát ngát thuộc trang Đào Động, tổng Vọng Lỗ, huyện Phụ Phượng nay là làng Đồng Bằng, xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ - tỉnh Thái Bình. Dưới thời Tiền Lê, đền được mở rộng và được xếp vào “Tứ cố cảnh”của nước Việt. Từ cuối thế kỷ XIII, đền Đồng Bằng còn là nơi tưởng niệm Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn cùng các hoàng thân, các danh tướng nhà Trần đã có công ba lần đánh bại quân Nguyên Mông.
6. Chỉ dẫn đường đi
+ Hà Nội – Thái Bình (100 km): Xe lưu thông theo hướng Hà Nội – QL5 --> Đi khoảng 64 km, di chuyển theo hướng vào đường QL38B --> Tiếp tục di chuyển theo QL38 B --> Đi khoảng 7,5 km, rẽ trái vào TL392 --> Đi tiếp 2,5 km rẽ phải vào TL396B --> Qua cầu Di Linh --> Tiếp tục đi theo TL 396B đến Cầu Hiệp --> Tiếp tục đi theo TL 396B --> Đi khoảng 3,5 km rẽ trái --> Đi thêm 1 km, rẽ trái vào hướng ĐT 455/TL216 --> Đi thêm 5,2 km thì rẽ phải --> Đi tiếp 3km rẽ trái --> đi khoảng 350m rẽ trái --> rẽ trái đến Đền Đồng Bằng (xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình).
+ Hải Dương – Thái Bình (105 km): Xe lưu thông theo hướng đường Lê Thanh Nghị - Trường Chinh – Ngô Quyền --> Đi theo TL 39B --> QL 38B --> TL 396B --> Qua Cầu Di Linh --> Đi theo TL 396B đến Cầu Hiệp --> Tiếp tục đi theo TL 396B --> Đi khoảng 3,5 km rẽ trái --> Đi thêm 1 km, rẽ trái vào hướng ĐT 455/TL216 --> Đi thêm 5,2 km thì rẽ phải --> Đi tiếp 3km rẽ trái --> đi khoảng 350m rẽ trái --> rẽ trái đến Đền Đồng Bằng (xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình).
+ Hải Phòng – Thái Bình (60 km): Lưu thông về hướng đường Lạch Tray – Phạm Văn Đồng/TL353 --> Qua Cầu Rào (sông Lạch Tray) --> Tiếp tục lưu thông theo đường Phạm Văn Đồng/TL353 --> Đi qua trạm thu phí Dương Kinh --> QL 5B/ĐCT04 --> Đi theo hướng QL 10 -->  Tiếp tục đi theo QL10 đến Thế giới di động Vĩnh Bảo --> Đi theo QL37 --> Đi khoảng 230 m, rẽ phải theo hướng QL10 qua bến xe khách Vĩnh Bảo --> Tiếp tục đi theo QL10 khoảng 12 km thì rẽ phải --> đi khoảng 350m thì rẽ trái --> đi khoảng 300 m, rẽ phải --> Đền Đồng Bằng (xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình).

7. Hình ảnh:

---